شلی لگن و کاربرد پسواری در رفع عوارض آن بدون جراحی

روش غیر جراحی درمان شلی کف لگن، افتادگی مثانه، رحم یا روده توسط pessary

پسواری یک وسیله ی پزشکی است که برای کنترل و درمان شلی لگن، افتادگی مثانه، رحم یا روده، استفاده می شود. عده ی زیادی از بانوان بعد از عمل جراحی لگن برای درمان مشکلات مذکور ، ادعا می کنند که نتیجه ی مطلوب مد نظر را نگرفته اند و علی رغم پرداخت هزینه ی جراحی و تحمل دوران مراقبتهای بعد از عمل، پس از مدتی شاهد برگشت مشکل خود می باشند. البته عمل جراحی کف لگن همچنان کاربردهای خود را در علم پزشکی دارد اما اغلب در مواردی که انجام عمل برای بیمار مناسب نیست پسواری می تواند تا درجات زیادی مشکلات بیمار را حل کند.

شلی کف لگن چیست و چه عوارضی دارد

همراه با ضعف عضلات کف لگن و دیوارهای واژن، بسته به درجه ی شلی و محل آن در فضای واژن، شاهد درجات مختلفی از افتادگی ارگانهای لگنی ازجمله مثانه، رحم یا روده  به درون واژن می باشیم لازم به ذ کر است که عده ی زیادی از بانوان در سنین مختلف با  مشکل شلی لگن دست و پنجه نرم می کنند. علل مختلفی در پدید آمدن این مشکلات دخیل هستند از جمله این موارد انجام ورزش نامناسب، بلند کردن وزنه های سنگین، بالارفتن سن، بارداری و زایمان، عدم مراقبتهای صحیح در ماهای اول بعد از زایمان، عدم تحرک وانجام ورزش، نژاد و….

افتادگی ارگانهای بدن مثل رحم، مثانه و روده در داخل واژن از عوارض شایع شلی کف لگن می باشد که در اثر کاهش یا عدم حمایت و نگهداری دیواره ی واژن رخ می دهد. در این شرایط بیرون زدگی ارگانهای داخل لگن بصورت تورم در واژن حس شده و با احساس فشارو پری درواژن همراه می باشد. بعنوان مثال سیستوسل یا همان افتادگی مثانه که اغلب درجاتی از بی اختیاری ادرار همراه است در مواردی که ضعف دیواره ی جلویی واژن وجود دارد رخ می دهد, . رکتوسل وانتروسل بیرون زدگی روده ها در اثر ضعف دیواره ی خلفی (پشتی)  واژن می باشد و پرولاپس رحم نیز پایین آمدن رحم در دهانه واژن می باشد که حتی در موارد شدید بیرو ن زدگی در حدی است که فرد هنگام شستشو دهانه ی می تواند رحم را حس کند.

پسواری چیست

درمان با این وسیله اغلب زمانی انتخاب شده که یا جراحی برای فرد مناسب نمی باشد یا نتیجه ی مطلوب حاصل نخواهد شد. پسواری به شکلها و سایزهای مختلفی در دسترس می باشد. که هر کدام برای رفع عارضه ای مشخص بسته به فرم و شرایط بدن مریض کاربرد دارد. در شکل زیر انواع انرا می توانید مشاهده کنید:

توضیح شکل:

Photo credit: American Family Physician magazine

A.) Ring         B.) Shaatz        C.) Gellhorn      D.) GellHorn       E.) Ring with support

 F.) GellHorn        G.) Risser         H.) Smith       I.) Tandem cube       K.) Hodge with knob

L.) Hodge        M.) Gehrung           N.) incontinence dish with support        O.) Donut

P.) Incontinence Ring        Q.) incontinence dish         R.) Hodge with support       S.) Inflatoball

مدل A  یا همان فرم حلقه ای معمولا در درمان سیستوسل بکار برده می شود و مدلهای C,D,F,O,K,L,H,G,R  در موارد خیلی شدید پرولاپس یا همان افتادگی مثانه کاربرد دارند. مدلهای Q و D برای مواردی کاربرد دارد که بی اختیاری ادرار بوجود آمده است.

روش استفاده از پسواری

بعد از مشاوره و چک آپ معمول زنان، پساوری با شکل وسایز مناسب بیمار، توسط فرد متخصص انتخاب می شود و در داخل واژن قرار می گیرد. البته برای تایین سایز دقیق ممکن است چند سایز پیش نهادی برای مریض امتحان شود. در صورت انتخاب صحیح و درست این بیمار نباید.

لازم بذکر است که برای انتخاب سایز مناسب این وسیله، فرد متخصص ممکن است بعد از قرار دادن پسواری مثلا از بیماری که مشکل کنترل ادراردارد، در خواست کند که با چند سرفه یا انجام حرکت بشین پاشو و یا قرار گرفتن در حالت نمیه نشسته ( اسکات) ازرفع عدم کنترل ادرار خود مطمئن شود. مانور والسوا نیز از دیگر موارد مورد استفاده برای تست پسواری است. در این مانور بیمار با گرفتن بینی توسط دو انگشت و سرفه کردن کنترل ادرار یا میزان احساس فشار در لگنش را چک می کند.

 در صورت انتخاب صحیح بیمار، باید بعد از قرار گرفتن پسواری توانایی کنترل ادرار را داشته باشد و بعد از مدت کوتاهی وجود پسواری را در بدنش حس نکند. بعد از طی این مراحل درمانگر مطمئن می شود که سایز و محل قرار گیری وسیله درست می باشد.

موارد احتیاط در استفاده از پسواری

لازم به ذکر است که بطور طبیعی ممکن است میزان ترشحات واژن در استفاده از این وسیله کمی افزایش یابد اما اگر سایز پسواری نا مناسب باشد ویا در محل خود به درستی جای نگرفته باشد، احتمالا منجر به برگشت دیواره ی واژن و یا ساییدگی آن و در نهایت عفونت و ایجاد ترشحات چرکی و بد بو ویا خونریزی از محل می شود. در این شرایط باید حتما به پزشک مراجعه شود.

مراقبت از پسواری

بعضی از بانوان خودشان پسواری را خارج کرده و با آب وصابون شستشو داده و دوباره در جای خود قرار داده، بعضی ترجیح داده که هر ۳ یا ۶ ماه برای نظافت آن به کلینیک مراجعه کنند. در هر صورت تنها مراقبت توصیه شده برای مراقبت از پسواری، شستشوی آن توسط آب و صابون است.

 روش غیر جراحی درمان شلی کف لگن

کف لگن مجموعه ای از عضلات است که اندام های لگنی را حمایت می کنند و در کنترل روده و مثانه نقش دارند. اختلالات کف لگن زمانی رخ می دهد که این عضلات ضعیف یا آسیب دیده شوند و موجب مشکلاتی مانند پرولاپس، بی اختیاری ادرار، یبوست و درد لگن می شوند. برای درمان شلی کف لگن، روش های غیر جراحی مانند ورزش عضلات کف لگن، تزریق حجیم کننده و پساری واژینال وجود دارند که با توجه به شدت علائم و نوع اختلال، می توان از آنها استفاده کرد. در ادامه به توضیح هر یک از این روش ها می پردازیم.