یکی از وظائف کلیه‌ها، خارج کردن اوره و مواد معدنی اضافی از خون است؛ بدن انسان معمولاً این مواد را از طریق ادرار دفع می‌کند، در برخی موارد تجمع بیش از حد املاح در کلیه‌ها می‌تواند منجر به تشکیل سنگ‌هایی به‌شکل کریستال شود.

سنگ کلیه می‌تواند در هر دو کلیه تشکیل شود؛ این سنگ‌ها از آنجا به مجاری ادراری که کلیه‌ها را به مثانه وصل می‌کنند، منتقل می‌شوند.

معمولاً سنگ‌های کوچکتر کلیه بدون بروز علائم و مشکلات خاصی دفع می‌شوند اما سنگ‌های بزرگتر در مجاری ادراری لانه می‌کنند و منجر به درد می‌شوند؛ اگر این سنگ‌ها دفع نشوند، می‌توانند عوارضی چون عفونت یا آسیب‌های کلیوی را به‌دنبال داشته باشند.

عوامل متعددی در سرعت خروج سنگ کلیه مؤثر هستند؛ سایت “مدیکال نیوز تودی” در مقاله‌ای به بررسی عوامل تسریع خروج سنگ کلیه و پیشگیری از تشکیل و بزرگتر شدن سنگ‌های کلیه پرداخته است.

چقدر زمان می‌برد تا کلیه یک سنگ را دفع کند؟

دو عامل اصلی در سرعت خروج سنگ‌های کلیه تأثیرگذار است؛ اندازه و مکان سنگ.

عموماً سنگ‌های کوچکتر، سریعتر و با درد کمتری دفع می‌شوند؛ 80 درصد سنگ‌هایی که کوچکتر از 4 میلی‌متر هستند، به‌صورت خودکار و ظرف مدت یک ماه از بدن خارج می‌شوند.

حدود ۶۰ درصد سنگ‌های بین 4 و 6 میلی‌متری نیز در 45 روز دفع می‌شوند. سنگ‌های بزرگتر از 6 میلی‌متر نیز ممکن است در طول یک سال از بدن خارج شوند اما بهتر است که با مراجعه به پزشک، به‌دنبال خارج‌سازی آن از طریق جراحی باشید.

محل قرارگیری سنگ کلیه در این‌که آیا بدن می‌تواند سنگ را به‌صورت خودکار دفع کند، مؤثر است؛ برخی سنگ‌ها در خود کلیه قرار دارند در حالی که برخی دیگر ممکن است در مجاری شکل بگیرند.

سنگ‌های کلیوی که در بالای مجاری قرار دارند به کلیه‌ها نزدیک‌تر هستند و آنهایی که در قسمت پایین‌تر کلیه هستند به مثانه نزدیک‌تر هستند؛ بر اساس تحقیقاتی که در سال 2014 انجام شده، نزدیک 50 درصد سنگ‌هایی که در نزدیکی کلیه شکل می‌گیرند و 80 درصد سنگ‌هایی که در نزدیکی مثانه هستند، به‌صورت خودکار و بدون دخالت خاصی دفع می‌شوند.

چگونه به خروج سنگ‌ها سرعت بدهیم؟

بهترین کار برای سرعت بخشیدن به روند دفع سنگ کلیه،‌ نوشیدن آب زیاد است؛ مایعات زیاد، ادرار را افزایش می‌دهد که به حرکت سنگ در مسیر خروجی کمک می‌کند همچنین افراد می‌توانند با کاهش مصرف مواد پروتئینی، کلسیم و نمک و افزایش مصرف مرکبات از تشکیل سنگ‌های جدید و بزرگتر شدن سنگ‌های موجود جلوگیری کنند.

مرکبات به‌علت دارا بودن سیترات،‌ می‌توانند از شکل‌گیری سنگ‌های کلیه جلوگیری کنند علاوه بر این، متخصصان تغذیه و پزشکان نیز می‌توانند برای برطرف کردن مشکل سنگ کلیه، رژیم‌های ویژه‌ای را به شما پیشنهاد دهند.

چه‌زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟

“درد” نشانگر این است که یک فرد باید به پزشک مراجعه کند؛ درد مشخص می‌کند که آیا برای دفع سنگ کلیه، مراقبات بیشتر پزشکی نیاز هست یا خیر؛ اگر عوارضی چون درد شدید و مداوم پشت و پهلوها، ادرار همراه با بوی بد، احساس سوزش حین ادرار، خون در ادرار، تب و لرز و استفراغ را تجربه می‌کنید، حتماً به پزشک مراجعه کنید؛ این‌ها می‌توانند نشانه عفونت کلیوی باشند که برای پیشگیری از بروز عوارض شدیدتر، نیاز به معالجه فوری دارند.

به‌غیر از جراحی، راه‌های متعددی برای درمان سنگ کلیه وجود دارد؛ جراحی به‌ندرت به‌عنوان انتخاب نخست درمان قرار می‌گیرد اما به‌هرحال سنگ‌های بزرگتر از 6 میلی‌متر در “طب نوین” به جراحی نیاز دارند اما در “طب سنتی” راهکارهای تغذیه‌ای برای درمان حتی سنگ‌های بزرگتر از 6 میلی‌متر نیز وجود دارد.

سنگ‌هایی به این بزرگی ممکن است در مجاری ادراری گیر کنند و منجر به بروز عفونت و آسیب بافت کلیه‌ها شوند.

مدت زمانی که طول می‌کشد تا یک بیمار پس از دفع سنگ کلیه، ریکاوری شود، بستگی به نوع دفع سنگ دارد؛ اگر یک سنگ به‌طور طبیعی یا با مصرف اندکی دارو دفع شود، دردهای جانبی به‌سرعت فروکش می‌کنند؛ اگر سنگ از طریق جراحی دفع شده باشد، معمولاً فرد می‌تواند در همان روز به روند عادی فعالیت‌های خود بازگردد اما در برخی موارد، افراد باید از فعالیت‌های شدید اجتناب کنند و پس از مشورت با متخصص، حدوداً یک هفته پس از جراحی به روال عادی زندگی بازگردند.