ارتباط عمل زیبایی و سلامت روان

امروزه در جهان نه تنها زیبایی و جوان ماندن دغدغه بسیاری از افراد میان سال است، بلکه حتی ذهن افراد جوان و نوجوان را شدیدا درگیر خود کرده است. انجام تعداد زیاد عمل های زیبایی در کشورمان نشانگر اهمیت افزایش اگاهی نسبت به اینگونه اقدامات می باشد.

از آنجایی که درآمد حاصل از عملهای زیبایی و فروش محصولات مرتبطه در دنیا یک تجارت بزرگ به حساب می آید، شاید از سوی دست اندر کاران این حوضه در جهان، تمایل به بررسی عوارض و یا علل روانی انجام این اعمال کمتر وجود داشته باشد.

اینجانب بعنوان فردی که سالها در سیستم بهداشت و درمان مشغول به کار بوده ام وظیفه حرفه ای خود دانستم تا مختصری در زمینه ارتباط اختلالات روانی و انجام عملهای زیبایی که در خیلی از موارد منجر به رضایت مریض نمی شود، کمی اطلاعات در اختیار خوانندگان محترم این مجله قرار دهم.

مطلب زیر برگرفته از مقاله به چاپ رسیده در مجله نوروساینی می باشد. هدف مقاله زیر هرگز منع به انجام عمل زیبایی نیست بلکه انجام آگاهانه این عملها و افزایش رضایت افراد متقاضی می باشد.

“بعلت اینکه در استرالیا هیچ الزامی برای گزارش‌های آماری عمل های زیبایی از سوی متخصصان بهداشت وجود ندارد، نمی‌توانیم از تعداد دقیق افرادی که تحت عمل‌های زیبایی قرار می‌گیرند مطمئن باشیم. اما آنچه که مشهود است بیانگر افزایش تقاضا در حوزه عمل های زیبایی می باشد.در سال 2015، کالج پزشکان زیبایی استرالیا طی بررسی های خود اعلام کردند که استرالیایی ها سالانه بیش از 1 میلیارد دلار برای روش های زیبایی غیرتهاجمی مانند بوتاکس و پرکننده ها هزینه می کنند که این میزان سرانه بیش از 40 درصد بیشتر از ایالات متحده می باشد.

همچنین طبق آمار منتشر شده از بخشی ازدر ایالات متحده ، تنها در سال گذشته ۴۲ درصد افزایش در تعداد عمل های پرکننده و ۴۰ درصد افزایش در عمل بوتاکس مشاهده شده است..محققین بر این باورند،  احتمال اینکه میزان مشکلات سلامت روان در افرادی که متقاضی چنین عملهایی هستند، بیشتر از جمعیت عمومی باشد کم نیست، اما متاسفانه تا کنون تحقیقات گسترده ای در مورد وضعیت سلامت روحی این افراد انجام نشده است.

اختلال بدشکلی بدن

نگرانی های مربوط به تصویر بدن به طور کلی محرک اصلی برای جستجوی انواع روش های زیبایی است. و معمولا این نگرانی‌ها بر روی قسمتی از بدن که در آن مداخله زیبایی صورت می‌گیرد (مانند بینی) متمرکز می شود. طبق نظر روانشناسان، نگرانی های شدید از تصویر بدن یکی از ویژگی های کلیدی چندین بیماری روانی است.

شایع ترین این اختلالات در افرادی که به دنبال عمل های زیبایی هستند، اختلال بدشکلی بدن نام دارد. در جامعه عمومی، حدود ۱-۳٪ از مردم اختلال بدشکلی بدن را تجربه می کنند، اما در جمعیت هایی که به دنبال جراحی زیبایی هستند، این میزان به ۱۶-۲۳٪ افزایش می یابد.اختلال بدشکلی بدن معمولا یا وسواس فکری نسبت به یک یا چند نقص در ظاهر فیزیکی  فرد همراه می باشد. این نقایص در حدی هستند که یا برای افراد دیگر قابل مشاهده نیستند و یا جزئی به نظر می رسند. و در جریان این حس  ناراحت کننده ، فرد مبتلا به اختلال بدشکلی بدن رفتارهای تکراری (مانند بررسی بیش از حد اعضای بدن در آینه) و اعمال ذهنی (مانند مقایسه ظاهر خود با افراد دیگر) را بطور مستمر انجام می دهد.

این نگرانی‌ها می‌توانند تأثیر منفی قابل‌توجهی بر زندگی روزمره فرد داشته باشند، به طوری که برخی از افراد به علت کاهش اعتماد به نفس بسیاری از موقعیت های مثبت زندگی خود را از دست می دهند و در موارد شدید این افراد از ترس دیده شدن توسط دیگران آنقدر مضطرب هستند که نمی‌توانند خانه خود را ترک کنند یا حتی با اعضای خانواده شام ​​بخورند.”

با توجه به ناراحتی مرتبط با اختلال بدشکلی بدن که ظاهراً از مشکلات ظاهری ناشی می شود، منطقی است که فردی که دارای اختلال بدشکلی بدن است به مراتب بیشتر از یک کلینیک سلامت روان برای درمان به یک کلینیک زیبایی مراجعه کند.

مشکل این است که در برخی موارد مداخله زیبایی  باعث می شود فرد مبتلا به اختلال بدشکلی بدن بعد از عمل نیز همان احساس بد شکلی را در اندام عمل شده  یا اندام دیگری از بدن خود داشته باشد یا بدتر شود. حتی ممکن است آنها بیشتر درگیر بد شکل دیدن بدن خود باشند ودر نتیجه به دنبال روش های زیبایی بیشتری بروند.

دیده شده که عده ای از این بیماران مبتلا به اختلال بدشکلی بدن بعلت اینکه معتقدند نتیجه مورد نظر خود را دریافت نکرده اند، علیه پزشک معالج خود اقدام قانونی می کنند. به دلایل مذکور، متخصصین عملهای زیبایی در صورت مشاهده اختلال بدشکلی بدن در مراجعین بهتر است ابتدا به بیمار پیشنهاد کنند که بعد از مراجعه به روانشناس  اقدام به انجام عمل زیبایی کند.

ارتباط سایر شرایط سلامت روان با عملهای زیبایی

اختلال بدشکلی بدن یکی از بیماری های روحی مرتبط با اعمال زیبایی بدن می باشد که  تا حد زیادی به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته است، اما اختلالات دیگر وابسته به سلامت روان نیز وجود دارد که با انجام اعمال زیبایی مرتبط هستند و مورد مطالعه چندانی قرار نگرفته اند.

اخیرا بر اساس یک بررسی سیستماتیک ، میزان افسردگی (۵-۲۶%)، اضطراب (۱۱-۲۲%) و اختلالات شخصیت (۰-۵۳%) در افرادی که به دنبال جراحی زیبایی هستند بیشتر از جمعیت عمومی تخمین زده شده است

در حالت ایده‌آل، همه جراحان و پزشکان زیبایی باید آموزش کافی در زمینه تشخیص افراد دچار اختلالات مذکور ببینند تا در صورت مشاهده این اختلالات در فرد برای کسب نتیجه بهتر ابتدا وی را به یک متخصص سلامت روان ارجاع  دهند سپس اقدام به عمل درخواستی کنند.

در همین راستا در کشور استرالیا در آگوست ۲۰۲۲ آژانس تنظیم مقررات پزشکان سلامت استرالیا و هیئت پزشکی استرالیا توصیه کرد که دستورالعمل‌های مربوط به ارزیابی سلامت روان باید “تقویت شود” و بر اهمیت آموزش بیشتر پزشکان در تشخیص اختلالات روانپزشکی تاکید کرد.

در نهایت، از آنجایی که پزشکان زیبایی به درمان بیمارانی می‌پردازند که به دلایل روان‌شناختی و نه پزشکی به دنبال درمان هستند، باید سلامتی بیمار را در جلوی ذهن خود داشته باشند، هم به دلیل صداقت حرفه‌ای و هم برای محافظت از خود در برابر اقدامات قانونی. ارزیابی اجباری همه بیمارانی که به دنبال هر نوع عمل زیبایی هستند، احتمالاً رضایت کلی بیمار را بهبود می بخشد.