سندرم التهاب چند سیستمی (MIS-C )

تصور بر این است که بیماری کرونا نسبت به بزرگسالان، کودکان را کمتر مبتلا می کند ولی این موضوع نباید موجب غفلت ما از ابتلای کودکان باشد چراکه اگر توجه کافی به بهداشت کودک نداشته باشیم چه بسا این گروه هم در معرض خطر و ابتلا قرار می گیرند و ممکن است دچار عوارض ناخواسته ای بشوند.یکی از این عوارض افزایش احتمال ابتلا به سندرم نادر MIS-C می باشد. بنابراین در شرایط کنونی که بیماری کرونا در سطح کشور همه گیر شده است، آگاهی والدین از علائم سندرم MIS-C و مراجعه به موقع آنها به پزشک، می تواند جلوی مشکلات احتمالی بوجود آمده از این سندرم را بگیرد.

بر طبق گزارش مرکز درمان و پیشگیری (CDC) از ایلات متحده ی آمریکا، در سندرم التهابی چند سیستمی کودکان (MIS-C ) ممکن است شاهد علائم التهاب چند بخش از بدن مانند قلب، ریه ، کلیه، مغز، پوست، چشم و یا سیستم گوارش باشیم.

متاسفانه هنوز علل ایجاد این سندرم مشخص نشده است اما نکته حائز اهمیت این است که محققان اعلام کردند تعداد زیادی از کودکان قبلا مبتلا به کرونا شده یا در اطراف خود فرد مبتلا به این ویروس را داشته اند. این سندرم می تواند خطرناک باشد و حتی منجر به فوت بیمار بشود اما در صورت تشخیص و درمان پزشکی نتیجه ی مطلوبی حاصل می شود.

در ادامه به بررسی نمونه‌ای از این سندروم که در بیمارستان فوق تخصصی شیخ مفید بستری شد می پردازیم:
یکتا، دختر ۱۱ ساله، با شکایت تب از ۸ روزقبل و علائمی مانند ضعف و بی حالی ، بی اشتهایی به اورژانس بیمارستان مراجعه می کند .

نتایج معاینات و آزمایشها

این بیمار با گزارش تب بیش از پنج روز، در معاینات به جز ضعف و بی حالی مشکلی نداشت.  اما در آزمایشات انجام شده افزایش  دو آنزیم مهم کبدی (AST; ALT ) نشان دهنده التهاب یا در گیری کبد وهمچنین افزایش کراتینین  نشانگر نارسایی کلیه یا آسیب به آن ، در کنار بالا رفتن مقدار دو فاکتور یا نشانه آزمایشگاهی ( ESR,CPR  ) تایید نهایی بر التهاب کلیه و کبد  و ابتلای این کودک به سندرم التهابی مذکور بود.

درمان

بیمار تحت درمان با IVIG و آسپرین و کورتون قرارگرفت.تب بیمار قطع شد و در پیگیری های بعدی آنزیم های کبدی و کراتینین سیر نزولی پیدا کرد. مدت درمان IVIG برای یکتا دو روز بود ولی با توجه به اینکه دچار اتساع یکی از عروق قلبی نیز شده بود با دستور دارویی آسپرین و کورتون ترخیص شد .
حال عمومی یکتا هنگام ترخیص خوب بود و علائمی از بی اشتهایی و تب و ضعف و بی حالی دیگر وجود نداشت.

نکته مهم این است که در بیماران مختلف مبتلا به این سندرم علائم ظاهری ایجاد شده دقیقا یکسان نیست و از یک الگو پیروی نمی کند بسته به اینکه کدام اندام درگیر باشد علایم نیز متفاوت است.اما بطور کلی بهتر است که والدین در هنگام مشاهده این علائم در کودکشان به پزشک مراجعه کنند تا در صورت وجود سندرم با درمان به موقع از عوارض آن جلوگیری کنند.

نکه مهم در تشخیص این سندروم این است که علائم آن شباهتهایی با بیماری کاوازاکی دارد ولی تفاوت در این است که اگر ما به اشتباه تشخیص کاوازاکی را برای بیمار بگذاریم و درمان کاوازاکی را که همان IVIG ( بدون کورتون) است به بیمار بدهیم تب بیمار قطع نخواهد شد و علائم بیماری رو به بهبود نمی رود همینطور باید توجه داشته باشیم که به طور کلی بیمار مبتلا به سندروم التهاب چند سیستمی نسبت به کاوازاکی حال عمومی بدتری دارد.

(در مطالب بعدی درباره بیماری کاوازاکی صحبت خواهیم کرد )

معیارهای تشخیصی سندروم التهاب چند سیستمی یا MIS-C یا بیماری شبه کاوازاکی:

نکته اول این است که این بیماری رده سنی صفر تا ۱۹ سال را درگیر میکند.

تظاهرات بالینی (علائم)

۱ – تب بالای ۳۸ درجه حداقل برای بیش از ۲۴ ساعت ، حتی ممکن است کودک برای پنج روز یا بیشتر تب داشته باشد.

۲ –  درگیری دو ارگان یا بیشتر برای مثال :

درگیری سیستم قلبی عروقی (مانند شوک ، افزایش آنزیم قلبی که همان‌ تروپونین است، اکوی غیر طبیعی و یا نوار قلب غیر طبیعی)
ممکن است درگیری سیستم تنفسی( مانند آمبولی ریه یا عفونت ریه ایجاد شود )

درگیری کلیه ها (مانند نارسایی حاد کلیوی و یا مزمن کلیوی ایجاد کند)

گرفتاری اعصاب (علائمی به صورت تشنج ، التهاب پرده های مغزی ، کاهش سطح هوشیاری و سکته مغزی )
درگیری سیستم خونی (مانند خونریزی)

درگیری سیستم گوارشی (مانند افزایش آنزیمهای کبدی ، اسهال و استفراغ ، درد شکم ، خونریزی گوارشی و یا درگیری پانکراس)
و نیز از علائم شایع ، درگیری سیستم پوستی می باشد (مانند قرمزی و راش)

در نتیجه بسته به ارگانهای در گیر احتمال  بدحالی بیمار وجود دارد.

۳ –  شواهد آزمایشگاهی به نفع التهاب شامل موارد زیر دارد:
ESR >30
CRP (کراتنین)   بالای 140
LDH   بالای 500
Ferritin   بالای 500
لنفوپنی و کاهش آلبومین

۴ – شواهدی به نفع عفونت باکووید داشته باشد مانند سرولوژی مثبت یا همان تیتر بالای آنتی بادی (IgG) یا PCR مثبت و یا سابقه ای از مواجهه با فرد مبتلا و مشکوک به کرونا را داشته باشد.در این صورت باید به سندروم میسک (MIS-C) شک کرده و بررسی‌های لازم را برای کودک انجام دهیم.

برای درمان این بیماریIVIG ،کورتون و داروهای ضد انعقاد برای جلوگیری از ایجاد لخته موثر توصیه می شود.

CDC: centers for disease control and prevention