آکرومگالی (رشد بیش از حد بدن) را بشناسیم

با آكرومگالی (رشد بیش از حد بدن) آشنا شویم

آکرومگالی بيماري است كه برخي قسمت هاي بدن رشد مي كنند و بزرگتر از حد نرمال مي شوند. اين بيماري در بازه زماني طولاني و اغلب طي سالها رخ مي دهد. آکرومگالی معمولاً در اثر تومور غيرسرطاني در غده هيپوفيز ايجاد مي شود. غده هيپوفيز در قاعده جمجمه قرار دارد.

غده هپيوفيز  بسياري از هورمون هاي بدن را مي سازد كه يكي از آنها، هورمون رشد است، كه بدن براي رشد به آن نياز دارد. تومور غده هيپوفيز  باعث آزاد شدن بيش از حد هورمون رشد می شود.

علائم آكرومگالی

علامت اصلي اين بيماري رشد بيش از حد برخي قسمت هاي بدن نظير:

• سرو گردن، بيني، لب ها، گوشها و پيشاني مي باشد. همچنين زبان و فك تحتاني، رشد مي كنند و فاصله بين دندانها بيشتر مي شود
• گلو:  بافت گلو و اطراف حنجره بيش از حد طبيعي رشد مي كنند. اين حالت باعث صداي خشن يا اختلال تنفس در حين خواب مي شوند.
• دست وپا: دست و پا بزرگتر مي شود و ورم مي كنند.

• استخوانها : انتهاي استخوان ها بيش از حد رشد مي كنند. كه باعث آسيب به غضروف (مواد لغزنده اي كه روي سطح استخوان ها را  مي پوشانند و مانع از سايش استخوان ها روي هم مي شوند) و گه گاهي باعث التهاب مفاصل مي شوند.
• پوست : ممكن است  ضخيم تر شود. برخي افراد همچنين دچار رشد اضافي پوست، به صورت منگوله هاي پوستي (Skin tag)  مي شوند.
• تومورها : عضلات قلب مي توانند بيش از حد طبيعي رشد كنند و باعث آن شود كه قلب خوب كار نكند. آکرومگالی ها ممكن است دچار فشار خون بالا شوند.
• اگر تومور غده هيپوفيز بيش از حد بزرگ شود، مي تواند روي اعصاب چشم اثر كند و باعث اختلال ديد شود.
• آکرومگالی همچنين باعث افزايش شانس ابتلاء به ديابت شود.

تست براي تشخيص آكرومگالي

معمولاً پزشك براساس ظاهر فرد به بيماري شك مي كند و تست خون براي اندازه گيري هورمون رشد مي دهد. اين آزمايش بنام تست تحمل گلوكز ناميده مي شود، كه در آن نمونه خون بيمار پس از نوشيدن ميزان معيني از قند محلول در آب گرفته مي شود و هورمون رشد اندازه گيري مي شود. در حالت طبيعي خوردن قند باعث توقف ترشح هورمون رشد مي شود ولي در افراد آكرومگال پس از خوردن قند، هورمون رشد افزايش مي يابد يا تغيير نمي كند.

     اگر تست خون، دال بر ابتلاِي فرد به ترشح بيش از حد هورمون رشد باشد، پزشك دستور ام آر اي هيپوفيز و هيپوتالاموس را مي دهد. (ام ار آي نوعی تصويربرداري است كه درون بدن شما را نشان مي دهد.) و مي تواند تومور داخل هيپوفيز را نشان بدهد.

درمان اكرومگالي

در اغلب افراد، جراحي براي برداشتن تومور هيپوفيز انجام مي شود. يك جراح ماهر با برش كوچكي در داخل بيني و سپس با استفاده از وسايل خاص تومور  را بر می دارد

در این نوع جراحی (که به نام جراحی از طریق سینوس اسفنوئید یا transsphenoidal surgery معروف است)، جراح  برش عمیق و کوچک  داخل بینی میدهد. سپس جراح با وسایل خاصی وارد سینوس اسفنوئید می شود (سینوس اسفنوئید فضای خالی در زیر غده هیپوفیز است)

اگر جراح بتواند تومور عامل ایجاد آکرومگالی را كامل خارج كند، ميزان هورمون رشد پس از چند ساعت به حد طبيعي برمي گردد. برخي نشانه هاي بيماري چندين ماه وقت لازم دارد تا بهتر شوند.

داروها

برخي بيماران آکرومگالی نياز به دريافت دارو دارند. اگر تومور شما به حدي بزرگ باشد كه جراح نتواند همه آنرا خارج كند نياز به دارو داريد معمولا  پزشك ۳ نوع دارو براي درمان آکرومگالی تجويز مي كند.

• الف) داروهاي تزريقي (Shots) كه باعث توقف ترشح هورمون از تومور مي شوند. يك نوع آن روزي ۳  بار تزريق دارد و يك نوع دارو هر ۴ هفته يكبار تزريق مي شود.
• ب) داروهايي كه تاثير هورمون رشد را بلوك مي كنند، شما روزي يكبار آنرا تزريق مي كنيد.
• پ) قرص ها كه ترشح هورمون رشد را متوقف مي كنند. اين داروها معمولاً قوي تر از داروهي تزريقي نيستند. اما ممكن است مصرف آنها راحت تر باشد.

• پرتو تابي: گاهي پزشك با پرتوتابي (Radiation) به هيپوفيز، تومور را درمان مي كند که با تاباندن  ميزان بالاي اشعه x باعث تخريب تومور مي شوند. تاثير پرتو درماني براي كاهش سطح هورمون رشد چند سال بعد (حتي ۱۰-۲۰ سال بعد) ديده مي شود. و با اين حال در برخي موارد مي تواند باعث درمان دائمي شود.

همة اين درمانها مي توانند بات عوارض جانبي شوند. پزشك شما در مورد اينكه كدام درمان براي شما بهترين است نظر مي دهد.

باردار شدن زنان آکرومگال

بسياري اثر خانم هاي مبتلا به آکرومگالی قادر هستند كه بصورت طبيعي باردار شوند. قبل از تلاش براي بارداري، ابتدا درمورد اينكه كدام دارو در طي بارداري براي شما سالم تر است با پزشكتان مشورت كنيد. شما بايد در حين بارداري مرتب توسط پزشك غدد (كه آكرومگالي شما را درمان مي كند) در تماس باشيد.

چكار كنم تا بهتر  زندگي كنم؟

 پزشك شما در اغلب موارد مي تواند به صورت موفقيت آميز آکرومگالی شما را درمان كند شما نياز داريد كه مرتب توسط پزشك معاينه شويد تا اگر لازم است داروهاي شما را تغيير دهد.

آكرومگالي يك بيماري نادر است و بايد مرتب تحت نظر باشيد. اكثراً لازم است دارو تا آخر عمر مصرف شود گرچه موارد نادري هم امكان دارد كه دارو قطع شود.